1. Loża w Białymstoku

Loża w Białymstoku, ul. Kilińskiego 16, „Zum Goldenen Ring” (wpis do rejestru zabytków - nr rej.: A-210 z 11.03.1957)

Początki Loży Masońskiej w Białymstoku sięgają roku 1770, kiedy to powstaje Loża Przyjaźń. Działała ona bardzo krótko i już w drugiej połowie tego samego roku zostaje zlikwidowana i zastąpiona lożą "Złoty Pierścień", będącą częścią warszawskiej Wielkiej Loży Cnotliwego Sarmaty. Wpływ na jej powstanie miał niewątpliwie gen. Andrzej Mokronowski, przyjaciel Hetmana Branickiego oraz najprawdopodobniej drugi mąż ( po śmierci Branickiego) Izabeli Branickiej. O jego wielkim znaczeniu w tej organizacji może świadczyć fakt, że w 1784 r został wybrany Wielkim Mistrzem Królestwa Polsko-litewskiego. Do upadku pierwszej loży w Białymstoku przyczyniła się niewątpliwie śmierć Branickiego w 1771 r i rozbiory Polski.

Wzniesiony w latach 1803 - 1806 w czasie trwającego krótko zaboru pruskiego budynek Loży Masońskiej. Zbudowany na miejscu dawnej wozowni pałacowej. Obediencją była Wielka Loża Krajowa z siedzibą w Berlinie. Loża "Zum Goldenen Ring” – bo taką, nawiązującą do dawnej loży "Złotego Pierścienia” nazwę przyjęła, została utworzona w październiku 1804 roku. Jej przewodniczącym został pruski generał Wilhelm Antoni l'Estock.

Największy rozkwit działalności to rok 1806, kiedy należało do niej 45 członków. W przeważającej mierze byli to pruscy oficerowie oraz urzędnicy i pracownicy sądownictwa. Prawie nie było wśród nich wolnomularzy polskiego pochodzenia. Wyjątkami byli Feliks de Michelis, nadworny lekarz Izabeli Branickiej, wdowy po hetmanie, oraz Filip Nereusz Kamiński, wysoki urzędnik administracji. Loża istnieje aż do wybuchu I wojny światowej.

Obecnie mieści się tutaj Biblioteka Wojewódzka- Książnica Podlaska.


Widok ruin loży w roku 1945 dzięki portalowi "Ciekawe Podlasie"

Po wojnie budynek odbudowano według dawnych planów przez Stanisława Bukowskiego a 2009 roku pokryto go nową dachówką...

Źródła i ciekawe linki na ten temat:

Tomasz Mikulicz „Masoni w Białymstoku…” Kurier Poranny, 22 sierpnia 2009 r.

Portal "Ciekawe Podlasie i okolice Autor informacji : Jarek Wojtach Data utworzenia informacji : 09-01-2010 11:45:11 Autor modyfikacji : Grzegorz Kossakowski Data modyfikacji informacji : 24-02-2010 15:49:12

Przewodnik po Białymstoku wydany w czerwcu 1939 roku (fragment poświęcony Loży plus zdjęcie)

Jest jeszcze informacja o następującym źródle na temat masonerii Białostockiej:
J. Jodkowski, Loża masońska w Grodnie i Białymstoku w latach 1781-1821. “Głos Ziemi Grodzieńskiej”, 9 IX 1931.